KHỞI ĐỘNG

Câu 1: Em cảm thấy nhịp thở thay đổi như thế nào sau khi chạy nhanh 100m? Giải thích.

Trả lời:

• Nhanh hơn.

• Giải thích: Khi chạy, cơ thể cần nhiều năng lượng cho sự hoạt động liên tục của cơ xương dẫn đến cường độ hô hấp tế bào tăng lên. Do đó, nhịp thở tăng lên để đáp ứng nhu cầu trao đổi khí của cơ thể.

I. CẤU TẠO VÀ CHỨC NĂNG CỦA HỆ HÔ HẤP

Câu 1: Chức năng của hệ hô hấp là gì?

Trả lời:

Trao đổi khí.

Câu 2: Quan sát hình 32.1 và cho biết hệ hô hấp gồm những cơ quan nào mỗi cơ quan có chức năng gì?

Trả lời:

Câu 3: Không khí sẽ di chuyển qua các cơ quan nào khi hít vào và khi thở ra?

Trả lời:

• Hít vào: không khí giàu O₂ đi qua đường dẫn khí vào phổi thực hiện trao đổi khí tại phế nang, O₂ từ phế nang đi qua mao mạch phổi và CO₂ từ mao mạch phổi đi ra phế nang
• Thở ra: không khí giàu CO₂ từ phổi qua đường dẫn khí ra ngoài môi trường.

Luyện tập 1: Lấy ví dụ về sự phù hợp giữa cấu tạo và chức năng của một cơ quan trong hệ hô hấp. 

Trả lời:

Mũi :

• Nhiều lông mũi

• Lớp niêm mạc tiết chất nhầy

• Lớp mao mạch dày đặc

Chức năng: Dẫn khí vào ra, làm ấm, ẩm không khí đi vào, lọc bụi bẩn,...

Luyện tập 2: Vẽ sơ đồ thể hiện mối liên hệ giữa hệ hô hấp và hệ tuần hoàn.

Trả lời:

Vận dụng 1: Vì sao khi chúng ta vừa ăn vừa nói có thể bị sặc?

Trả lời:

Khi nói thì nắp thanh môn mở, khí quản mở thông ra miệng, còn khi nuốt thì nắp thanh môn đóng lại và miệng thông vào thực quản. 

=> thanh môn mở trong lúc hầu họng có thức ăn thì sẽ sặc.

Vận dụng 2: Vì sao chúng ta không nên đốt than củi trong phòng kín khi ngủ.

Trả lời:

Vì đốt than, củi làm tiêu hao O₂, sinh ra hai khí cực độc là CO₂ và CO, khí CO khi hít phải gây ngộ độc rất nhanh, chỉ sau vài phút, bệnh nhân bị ngạt thở do thiếu O₂, lịm dần rồi hôn mê, không còn khả năng kháng cự, dẫn đến tử vong.

II. BẢO VỆ HỆ HÔ HẤP

Câu 4: Ô nhiễm không khí và khói thuốc là tác động như thế nào đến hệ hô hấp

Trả lời:

• Ô nhiễm không khí: gây ra các bệnh về phổi và đường hô hấp do bụi mịn và các hóa chất gây kích ứng hệ hô hấp, làm tê liệt lớp lông rung trong đường dẫn khí, cản trở hồng cầu vận chuyển O₂ từ đó gây tổn thương hệ hô hấp, suy giảm chức năng phổi.

• Khói thuốc lá: chứa hàng ngàn hóa chất độc hại, chất gây nghiện (nicotine), chất gây ung thư, khí CO và các loại khí độc khác làm giảm khả năng vận chuyển O₂ của máu, dẫn đến phá hủy hệ hô hấp, ảnh hưởng nghiêm trọng tới sức khỏe không chỉ của người hút thuốc lá mà còn của người không hút thuốc nhưng tiếp xúc với khói thuốc.

Vận dụng 3: Tại sao khi giao mùa, thời tiết ẩm, chúng ta thường dễ mắc bệnh viêm đường hô hấp?

Trả lời:

• Sự thay đổi và chênh lệch nhiệt độ, độ ẩm xảy ra đột ngột khiến cơ thể chưa kịp thích ứng nên hệ miễn dịch của cơ thể bị suy yếu, tạo điều kiện cho các tác nhân gây bệnh viêm đường hô hấp xâm nhập và gây bệnh dễ dàng. Đồng thời đây lại là điều kiện thích hợp cho sự phát triển mạnh của nhiều loại vi khuẩn, virus gây bệnh lí đường hô hấp.

Vận dụng 4: Gia đình em thường sử dụng những biện pháp nào để tạo không khí trong lành giúp bảo vệ đường hô hấp?

Trả lời:

• Thường xuyên dọn dẹp nhà cửa và giữ vệ sinh môi trường xung quanh sạch sẽ.

• Dùng điều hòa và máy lọc không khí tại nhà 

• Hạn chế hút thuốc lá, đốt than củi,…

• Trồng cây xanh xung quanh nhà ở, địa phương.