I. TÌM HIỂU CHUNG

1. Tác giả 

- Tên khai sinh: Tạ Việt Đãng.

- Bút danh khác: Lão Tạ, Chu Quý, Bình Tâm.

- Quê quán: Chương Mĩ, Hà Nội.

- Vị trí: Là cây bút trẻ thời kì đổi mới.

2. Tác phẩm

- Là truyện ngắn được giải nhì trong cuộc thi viết Tương lai vẫy gọi của báo TNTP.

- Xuất xứ: In trong "Con dế ma" (1999).

3. Đọc - tóm tắt

- Nhân vật: bé Kiều Phương và anh trai

- Ngôi kể: ngôi thứ nhất → bộc lộ được rõ nét tâm trạng, suy nghĩ, cảm xúc của nhân vật

- Phương thức biểu đạt: tự sự kết hợp miêu tả tâm lí nhân vật và biểu cảm

4. Bố cục: 

- Bố cục: 3 phần.

+ Phần 1 (Từ đầu đến vui lắm): Tâm trạng người anh trước khi phát hiện tài năng của em gái.

+ Phần 2 (Tiếp đến đi nhận giải): Tâm trạng người anh khi tài năng của em được phát hiện.

+ Phần 3 (Còn lại): Tâm trạng người anh khi đứng trước bức tranh đạt giải.

II. TÌM HIỂU CHI TIẾT

1. Nhân vật người em

- Ngoại hình:

+ Tên là Kiều Phương.

+ Anh trai đặt biệt hiệu là Mèo.

+ Dùng tên Mèo để xưng hô với bạn bè thật vui vẻ.

+ Hay lục lọi các đồ vật.

→ Hồn nhiên, vô tư, trong sáng, hiếu động đáng yêu.

- Sở thích: vẽ.

+ Em tự chế thuốc vẽ bằng những vật dụng có sẵn trong nhà, bí mật vẽ tranh.

+ Mọi thứ trong nhà đều được đưa vào tranh, vẽ rất có hồn.

→ Cô bé say mê nghệ thuật, có tài năng hội họa, đáng khâm phục.

- Tính cách:

+ Vui vẻ chấp nhận biệt danh anh tặng.

+ Hòa đồng, thân thiện: dễ thân với bé Quỳnh, chú Tiến Lê họa sĩ.

+ Lễ phép, hiền lành: Bị anh mắng vô cớ nhưng không khóc hay cãi lại.

+ Tình yêu thương anh: vẽ tranh về anh trong cuộc thi vẽ; được giải hồ hởi ôm cổ anh.

→  Mèo là mọt cô bé vui vẻ, hiền lành, thân thiện, bao dung và có lòng yêu thương vô bờ.

2. Nhân vật người anh

* Trong cuộc sống hàng ngày với em gái:

- Gọi em là Mèo (vì mặt em luôn bị chính nó bôi bẩn).

- Luôn để ý từng tí một (Thấy em hay lục lọi đồ  với một sự thích thú).

- Bí mật theo dõi việc chế thuốc vẽ của em.

→ Tò mò, xét nét, coi thường, khó chịu về em.

* Khi tài năng hội hoạ của em gái được phát hiện:

- Lúc ngồi trên bàn học, chỉ muốn gục khóc.

-  Không tìm thấy  ở mình một tài năng gì. 

- Không thân với Mèo như trước nữa 

→ Không vui, mặc cảm, tự ti, ghen tị với tài năng của em

* Khi  đứng trước bức tranh được giải nhất của em:

• Ngỡ ngàng: ngạc nhiên cao độ, bức tranh vẽ về mình chứ không phải là ai khác trong gia đình. Không ngờ mình được em gái rất yêu quý và tôn trọng. Bức tranh đẹp ngoài sức tưởng tượng của cậu bé..

• Hãnh diện: Trong mắt em,  mình thật hoàn hảo và đẹp đẽ. Em gái mình là một tài năng hội hoạ rất đặc biệt.

• Xấu hổ: Vì  nhận thấy trước đó mình quá ích kỉ, nhỏ nhen, hẹp hòi, đã coi thường, đố kị với em.

→ Bất ngờ, xúc động, tự hào, xấu hổ

III. TỔNG KẾT BÀI HỌC

1. Nội dung – ý nghĩa

* Nội dung

- Nhân vật Kiều Phương: say mê hội họa, hồn nhiên, trong sáng, nhân hậu

- Người anh: Ghen tị với tài năng của em, mặc cảm, xúc động khi nhận ra tâm hồn, lòng nhân hậu của em.

* Ý nghĩa

- Tình cảm trong sáng, nhân hậu bao giờ cũng lớn hơn, cao đẹp hơn lòng ghen ghét, đố kị.

2. Nghệ thuật

- Kể chuyện bằng ngôi thứ nhất tạo nên sự chân thật cho câu chuyện

- MT chân thực diễn biến tâm lí nhân vật