I. LÝ THUYẾT

Định nghĩa

- Về cầu tạo: thành ngữ là một cụm từ cố định, khác với cụm từ tự do. Cụm từ đó chỉ sự tồn tại trong một tình huống giao tiếp cụ thể, không dùng lại nguyên xi trong các tình huống khác. Ngược lại, thành ngữ luôn cố định, giống như những “cấu kiện đúng sẵn”, phải sử dụng nguyên khối. Chúng được dùng đi dùng lại nhiều lần trong những ngữ cảnh phù hợp.

- Về nghĩa: Nghĩa của thành ngữ là nghĩa của toàn khối chứ không phải nghĩa cộng gộp từ các thành tố. Chính vì điều này, thành ngữ được sử dụng như từ. Thành ngữ thường có nghĩa bóng bẩy, nghĩa biểu trưng.

Chức năng

- Việc dùng thành ngữ giúp cho câu trở nên súc tích, bóng bẩy, gợi nhiều liên tưởng.

II. GỢI Ý GIẢI BÀI TẬP SGK

Bài tập 1

Ba chân bốn cẳng là thành ngữ, có nghĩa: vội vã, cuống lên.

Chuyển núi dời sông là thành ngữ, có nghĩa: làm những việc lớn lao, phi thường. 

Bài tập 2

Thành ngữ đi đời nhà ma có thể thay thế bằng đi tong, chẳng còn gì.

Thành ngữ thượng vàng hạ cám có thể thay bằng các cụm từ từ sang đến hèn, sang trọng đến tầm thường.

=> So với câu dùng từ ngữ tương đương, câu dùng thành ngữ có tác dụng biểu đạt ý mạnh hơn, gây ấn tượng hơn đối với người nghe. 

Bài tập 3

Thành ngữ dùng hợp lí. Vì nội dung của câu chuyện giúp ta hiểu rằng đẽo cày giữa đường muốn nói về kiểu người ai bảo gì nghe nấy một cách thụ động, không biết suy nghĩ, xét đoán đúng/sai, dẫn đến kết quả tồi tệ.

Thành ngữ dùng chưa hợp lí. Vì nếu dùng thành ngữ đẽo cày giữa đường ở đây sẽ làm cho câu văn mất đi sắc thái tầng ý nghĩa trên. 

Bài tập 4

Thần đồng là những đứa bé có khả năng rất đặc biệt: học một biết mười

Mẹ bảo: Anh Thành giỏi giang, học hay, cày biết, ở đâu cũng sống được.

Con cái khôn ngoan, hiểu thuận làm cho cha mẹ nở mày nở mặt.

Biêt bài kiểm tra phần nói tiếng Anh của minh được đánh giá cao, tôi như mở cờ trong bụng.