MỞ ĐẦU

Câu 1: Điều gì xảy ra nếu cơ thể sinh vật không lấy đủ các chất cần thiết từ môi trường và không thải các chất ra môi trường?

Trả lời:

Nếu cơ thể sinh vật không lấy đủ các chất cần thiết từ môi trường và không thải các chất ra môi trường thì cơ thể sinh vật sẽ không thể tồn tại. 

III. CÁC GIAI ĐOẠN CHUYẾN HÓA NĂNG LƯỢNG TRONG SINH GIỚI

Câu 1: Trao đổi chất và chuyển hóa năng lượng có vai trò như thế nào đối với sinh vật? 

Trả lời:

• Sinh vật lấy các chất từ môi trường cung cấp cho quá trình tạo chất sống của cơ thể, hình thành tế bào, cơ quan, cơ thể, đồng thời tích luỹ và giải phóng năng lượng phục vụ cho các hoạt động sống 

• Chất thải sinh ra từ quá trình chuyển hoá được thải ra môi trường. 

Câu 2: Những dấu hiệu nào cho thấy trao đổi chất và chuyển hóa năng lượng diễn ra ở sinh vật?

Trả lời:

• Thu nhận các chất từ môi trường và vận chuyển các chất

• Biến đổi các chất kèm theo chuyển hóa năng lượng ở tế bào

• Đào thải các chất ra môi trường

• Điều hòa.

Câu 3: Dựa vào Hình 1.1 trang 6, mô tả tóm tắt quá trình chuyển hóa năng lượng trong sinh giới (bắt đầu từ năng lượng ánh sáng).

Trả lời:

Quá trình chuyển hóa năng lượng chia thành 3 giai đoạn: tổng hợp, phân giải và huy động năng lượng:

• Tổng hợp: Sinh vật tự dưỡng hấp thụ quang năng để tổng hợp chất hữu cơ → chuyển thành hóa năng.

• Phân giải: Các liên kết hóa học trong phân tử hữu cơ chứa năng lượng dạng thế năng → biến thành động năng nhờ quá trình hô hấp. 

• Huy động năng lượng: Phá vỡ các liên kết giữa các gốc phosphate trong phân tử ATP để giải phóng năng lượng.

V. CÁC PHƯƠNG THỨC TRAO ĐỔI CHẤT VÀ CHUYỂN HÓA NĂNG LƯỢNG

Câu 1: Nghiên cứu Hình 1.2 trang 7, trình bày mối liên quan giữa trao đổi chất và chuyển hóa năng lượng ở cấp tế bào và cơ thể sinh vật.

Trả lời:

Trao đổi chất và chuyển hóa năng lượng ở cấp độ tế bào là cơ sở cho quá trình trao đổi chất và chuyển hóa năng lượng của cơ thể sinh vật.

Câu 2: Tại sao gọi thực vật là sinh vật tự dưỡng và động vật là sinh vật dị dưỡng?

Trả lời:

• Thực vật là sinh vật tự dưỡng vì chúng có khả năng tự tổng hợp các chất hữu cơ cần thiết cho cơ thể từ các chất vô cơ.

• Động vật là sinh vật dị dưỡng vì động vật chỉ có thể lấy chất hữu cơ từ sinh vật tự dưỡng hoặc từ động vật khác, thông qua quá trình tiêu hóa, hấp thụ và đồng hóa để xây dựng cơ thể.

Câu 3: Phân tích vai trò của sinh vật tự dưỡng trong sinh giới.

Trả lời:

Vai trò của sinh vật tự dưỡng trong sinh giới: Cung cấp O2; thức ăn, nơi ở và nơi sinh sản cho động vật; điều hòa khí hậu

LUYỆN TẬP – VẬN DỤNG

Câu 1: Cho biết những chất nào được cơ thể thực vật, động vật lấy từ môi trường sống và đưa đến tế bào cơ thể sử dụng cho đồng hóa, dị hóa; những chất thải nào sinh ra từ quá trình chuyển hóa được cơ thể thải ra môi trường

Trả lời:

• Lấy vào H2O, chất khoáng, CO2, O2, thức ăn 

• Thải ra môi trường H2O, O2, CO2, (thực vật); phân, nước tiểu, CO2 (động vật).

Câu 2: Quá trình trao đổi chất giữa cơ thể và môi trường bị rối loạn sẽ ảnh hưởng như thế nào đến cơ thể? Làm thế nào để quá trình trao đổi chất giữa cơ thể và môi trường diễn ra thuận lợi?

Trả lời:

Quá trình trao đổi chất giữa môi trường và cơ thể bị rối loạn sẽ làm ảnh hưởng đến hoạt động của các cơ quan chức năng trong cơ thể, khiến cơ thể chúng ta gặp phải những triệu chứng bất thường, ảnh hưởng xấu tới sức khỏe.

Để quá trình trao đổi chất giữa cơ thể và môi trường diễn ra thuận lợi, chúng ta cần tạo cho mình một lối sống lành mạnh:

• Thường xuyên tập thể dục

• Uống nhiều nước

• Có chế độ ăn uống hợp lí

• Ngủ đủ giấc

• Làm việc và nghỉ ngơi điều độ

• ...