ĐỀ THI HỌC KÌ 2 NGỮ VĂN 11 CHÂN TRỜI SÁNG TẠO ĐỀ 5

A. PHẦN ĐỌC HIỂU (4.0 điểm)

Cho ngữ liệu sau đọc và trả lời câu hỏi:

Chuyện kể rằng

Có quả trứng đại bàng

Rơi vào ổ gà đang ấp

Khi nở ra cùng với bầy gà

Đại bàng con ngượng ngùng chiêm chiếp

Nhảy bay loạng choạng sân nhà.

Không ai nói với đại bàng về những chân trời xa

Về những đại ngàn bí mật

Nên nó vẫn hồn nhiên bởi đất

Chỉ có khát vọng mơ hồ

Lâu lâu lại cồn cào trong ngực.

Làm sao mà ai biết

Mình đã bắt đầu từ quả trứng nào đây

Sao không thử một lần vỗ cánh tung bay?.

(Khát vọng, Đặng Hồng Thiệp, Thơ Sông Lam, trang 247,

Nxb Hội nhà văn, 2017)

Câu 1 (1.0 điểm). Xác định các phương thức biểu đạt được sử dụng trong văn bản trên?

Câu 2 (1.0 điểm). Anh/chị hiểu như thế nào về ý nghĩa của hình ảnh “bầy gà” trong văn bản?

Câu 3 (1.0 điểm). Chỉ ra hiệu quả của biện pháp tu từ được sử dụng trong câu thơ: Sao không thử một lần vỗ cánh tung bay?...

Câu 4 (1.0 điểm): Đọc văn bản trên, anh/chị thấy thông điệp nào có ý nghĩa nhất? Vì sao?

B. PHẦN VIẾT (6.0 điểm)

Câu 1 (6.0 điểm): Phân tích truyện ngắn Muối của rừng của tác giả Nguyễn Huy Thiệp.

Hướng dẫn trả lời:

• A. PHẦN ĐỌC HIỂU: (4.0 điểm)

Câu 1:

Các phương thức biểu đạt được sử dụng trong văn bản: biểu cảm, tự sự, nghị luận

Câu 2:

Ý nghĩa của hình ảnh “bầy gà” trong văn bản:

– Hoàn cảnh sống trói buộc, tù túng….

– Cái nhìn, nhận thức tầm thường, thiển cận, hạn hẹp, kém cỏi.

Câu 3:

- Chỉ ra biện pháp tu từ: - Chỉ ra biện pháp tu từ:

+ Ẩn dụ (“vỗ cánh tung bay”- sự trưởng thành, vươn tới tầm cao, vượt lên hoàn cảnh…) + Ẩn dụ (“vỗ cánh tung bay”- sự trưởng thành, vươn tới tầm cao, vượt lên hoàn cảnh…)

+ Câu hỏi tu từ: “Sao không thử một lần vỗ cánh tung bay?”… + Câu hỏi tu từ: “Sao không thử một lần vỗ cánh tung bay?”…

– Tác dụng:

+ Là lời khuyến khích con người mạnh dạn tự thử thách để trưởng thành, dũng cảm vượt lên giới hạn của bản thân… + Là lời khuyến khích con người mạnh dạn tự thử thách để trưởng thành, dũng cảm vượt lên giới hạn của bản thân…

+ Làm cho câu thơ giàu hình ảnh, giàu sắc thái biểu cảm (thể hiện sự trăn trở, day dứt của tác giả). + Làm cho câu thơ giàu hình ảnh, giàu sắc thái biểu cảm (thể hiện sự trăn trở, day dứt của tác giả).

Câu 4:

Qua văn bản trên, em đã rút ra được rất nhiều bài học quý giá cho bản thân mình, nhưng bài học mà em thấy tâm đắc nhất đó là: Sống trong hoàn cảnh tầm thường, trói buộc, con người có thể trở nên tầm thường, thiển cận, vô dụng, kém cỏi… Vì thế, phải biết thay đổi, cải tạo hoàn cảnh hoặc vượt lên hoàn cảnh để mình là chính mình. Con người cần khám phá, phát hiện những sở trường, năng lực vốn có của bản thân để phát huy nội lực, vươn tới tầm cao. Con người phải có khát vọng lớn lao, cần dũng cảm bước ra cuộc đời rộng lớn, chấp nhận thử thách để trưởng thành.

• B. PHẦN VIẾT: (6.0 điểm)

Câu 1:

Tham khảo bài viết sau:

Nguyễn Huy Thiệp là nhà văn có nhiều đóng góp cho sự đổi mới của văn xuôi Việt Nam hiện đại. Ông có một kho tàng truyện ngắn hấp dẫn đề cập đến nhiều chủ đề về cuộc sống và thiên nhiên. Một trong số đó là truyện ngắn “Muối của rừng” viết năm 1986. Tác phẩm này mô tả cuộc chiến giữa thiện và ác, đồng thời truyền tải một cách đẹp đẽ lòng trắc ẩn và sự lương thiện.

Tác phẩm này là sự miêu tả theo trình tự thời gian về quá trình đi săn của ông Diểu từ khi leo núi đi săn cho đến khi trở về nhà. Ông Diểu nhắm và bắn con khỉ đực. Nhưng khi khỉ bố ngã xuống đất và cả bầy khỉ hoảng loạn bỏ chạy, ông Diểu vô cùng sợ hãi và kinh hoàng. Vào lúc đó, lương tâm của ông thức tỉnh và cảm thấy mình đã làm sai điều gì đó. Cho rằng hình ảnh khỉ cái quay lại giải cứu khỉ đực là dối trá nên ông dọa khỉ cái bỏ chạy. Tuy nhiên, con khỉ cái đã bỏ đi và chạy lại cứu con khỉ đực. Điều khiến lương tâm ông tổn thương hơn nữa là cảnh tượng một con khỉ con rơi xuống vực. Ông tái mặt và kinh hoàng trước những gì vừa xảy ra. Ở đó, ông tình cờ gặp được con khỉ đực mà mình đã bắn. Lần này nhìn thấy con khỉ bị thương, ông lại thấy thương xót. Câu chuyện về một thợ săn có trái tim độc ác, bắn chết con mồi nhưng quyết định cứu một con khỉ bằng lương tâm và lòng trắc ẩn của con người. Ông tìm một chiếc lá để che vết thương, băng bó vết thương bằng chiếc quần duy nhất của mình rồi mang con khỉ xuống núi. Nguyễn Huy Thiệp đã khắc họa rất chân thực nỗi đau đớn, thống khổ của loài vật trước sự tác động của con người. Tuy nhiên, chúng vẫn có tình cảm và hy vọng được con người cứu giúp cho. Mở đầu câu chuyện, một người đàn ông tàn bạo được miêu tả chỉ quan tâm đến việc săn bắn và tàn phá thiên nhiên. Vậy mà lúc này, ông Diểu đã mang con khỉ xuống núi, bất chấp nguy hiểm. Nhìn nó với những vết thương khắp người, trái tim ông như vỡ vụn.

Có lẽ hình ảnh đẹp nhất trong câu chuyện này là khi ông Diểu may mắn bắt gặp một bông hoa tử huyền. Là loài cây chỉ nở hoa 30 năm một lần, chứng tỏ rừng kết muối là vùng đất yên bình. Khi con người có lòng trắc ẩn, biết làm việc thiện việc tốt thì sẽ gặp được may mắn. Đây có lẽ chính là thông điệp mà tác giả muốn truyền tải tới người đọc. Nhan đề “Muối và Rừng” dường như tượng trưng cho một biểu tượng thiêng liêng, khát khao điều thiện. Luôn có một phần tiềm ẩn của con người cần được khám phá. Nếu ngay từ đầu ông Diểu là kẻ hủy diệt thiên nhiên thì ông là người bảo vệ thiên nhiên khi trở về với bản chất con người tốt bụng của mình. Tác giả mang đến ngôn ngữ độc đáo và lối viết ấn tượng thể hiện mối quan hệ chặt chẽ giữa con người và thiên nhiên. Thiên nhiên là hình ảnh phản ánh thái độ của con người đối với cuộc sống. Nếu con người biết bảo vệ và yêu thiên nhiên thì thiên nhiên sẽ mang đến cho họ rất nhiều tài nguyên.

Hình ảnh lòng trắc ẩn giữa thiên nhiên và con người được Nguyễn Huy Thiệp thể hiện rất sâu sắc và chân thực trong truyện ngắn “Muối của rừng”. Điều này cho thấy bản chất xấu xa của nạn săn bắt động vật hoang dã ở Việt Nam và kêu gọi con người bảo vệ thiên nhiên.